Over Mozaïek…
Mozaïek is een oeroude kunstvorm. Het is een afbeelding die wordt gemaakt door allerlei kleine scherven van steen, schelpen of bijvoorbeeld stukjes gekleurd glas in een patroon te leggen en vast te plakken. Vaak worden deze mozaïeken gebruikt om een vloer of wand te decoreren. Ook vinden we schilderingen hiervan terug als versiering in oude boeken. Er zijn al mozaïeken bekend van 1500 voor Christus. Overal op de wereld en in alle culturen maakt men Mozaïeken. In dit kunstproject staat de Islamitische Mozaïek centraal.
Vrijdagmoskee van Isfahan (Isfahan, 15e eeuw)
Vanaf de achtste eeuw zijn islamitische mozaïeken bekend. De kleur en vorm zijn meestal in perfecte harmonie. Vaak zijn ze opgebouwd uit geometrische vormen zoals rechthoeken, cirkels en vierkanten. Deze patronen en vormen herhalen zich. Fantastische voorbeelden hiervan zijn overal ter wereld te vinden. Maar de beroemdste mozaïeken vind je in Isfahan (Iran) in het Alhambra in Granada (Spanje), in Fez (Marokko) en in Samarkand (Oezbekistan).
Hoe hot zijn die mozaïeken nu nog nu nog?
Oude Kunst is een influencer: veel (hedendaagse) kunstenaars zoals modeontwerpers, grafici en gamedesigners gebruiken deze islamitische kunst als inspiratiebron, jawel ze kijken een beetje af en dat gaan wij vandaag ook doen.
Een boeiend voorbeeld daarvan is Escher (1898-1972). Een Nederlands kunstenaar waarvan het werk wereldwijd door miljoenen mensen wordt bewonderd.
Zijn bekendste werk is Dag en Nacht, een houtsnede in zwart en grijs. Escher laat hier op een bijzondere manier het Nederlandse polderlandschap zien. Alsof hij in een drone zit. Figuren en geometrische vlakken herhalen zich, net als in de islamitische mozaïeken, en transformeren tot nieuwe vormen. Akkers worden vogels, vogels worden akkers, dag wordt nacht en nacht wordt dag. Dat Escher een beetje afgekeken heeft van de islamitische mozaïeken is duidelijk terug te zien in dit werk. Hij is dan ook verschillende keren naar het Alhambra in Granada (Spanje) geweest om de mozaïeken daar na te tekenen.
Links houtsnijwerk van Escher, Dag en Nacht. Rechts een deel van de mozaïek uit het Alhambra
Een ander hip voorbeeld van islamitische kunst gebruikt als inspiratiebron zijn de ontwerpen van de in België geboren popsuperster Stromae. Hij baseerde zijn agender, Afrikaans geïnspireerde kledinglijn op prints uit Afrika en jawel op…de geometrische vormen van islamitische mozaïek, zijn Afrikaanse roots en hij noemt grappig genoeg ook als bron: het werk van Escher. Ook komen deze herkenbare geometrische motieven terug in de moving decors van zijn concerten.
Ook andere modeontwerpers, grafici en gamedesigners gebruiken Eschers beelden en/of beelden van de islamitische kunst om tot hele bijzondere ontwerpen te komen. Ga maar eens Googelen, dan kom je hier veel over tegen.
Fall/winter 2009 collectie van fashion genius Alexander McQueen geïnspireerd door het werk van Escher
Mozaïek bank Regius College Schagen het Thema is jawel…islamitische geometrische patronen.
De bank bestaat uit 54 losse elementen die aan elkaar gekoppeld worden. Al die elementen worden aan de bovenkant met mozaïek beplakt. Daarna wordt het werk op het schoolplein geplaatst.
Met 200 leerlingen gaan we deze bankjes beplakken met mozaïek. We hebben hier per element 396 steentjes voor nodig en in het totaal zijn dat 21384 steentjes! De mozaïeksteentjes bestaan uit glas. Waarom gebruiken we glas denk je?
De steunkleur van de bank wordt oranje. Waarom, denk je?
Jullie werken in groepjes van 4. Elk groepje maakt een mozaïek voor een bankje. Het Thema is dus…
Fragment vrijdagmoskee van Isfahan (Isfahan, 15e eeuw)
Bankjes ontwerp en uitvoer leerlingen Bataafs lyceum Hengelo.
- Maak een ontwerp met elkaar. Thema islamitische geometrische patronen. Dit doe je met de mozaïeksteentjes op een steunplankje met raster. Het raster geeft precies aan hoeveel steentjes jij kunt gebruiken: 9 x 11 =99 steentjes. Een bankje bestaat uit 4 van die rasters. Je kunt met de steentjes schuiven net zolang tot jullie het goede ontwerp hebben.
- Welke kleuren willen jullie gebruiken? Welke geometrische figuren, of lijnen? Denk aan horizontaal, diagonaal, vierkant, rechthoek, ruit…
4. Als het ontwerp klaar is (30 minuten) dan gaan jullie de steentjes een voor een op het betonnen element plakken.
BELANGRIJK:
Gladde kant van het steentje naar boven (waarom? de geribbelde kant houdt het cement beter vast)
De steentjes mogen elkaar niet raken. Elk steentje is een eiland! (Waarom? Anders springen ze los in de winter)
Niet teveel lijm gebruiken, niet meer lijm als het steentje groot is. (Waarom? Anders is er een geen plek voor het voegsel)
Het steentje goed aandrukken! (Waarom? Zodat het zich vastzet op het beton)
Na het lijmen gaan wij de banken voegen. Deze moeten een nachtje drogen.
Vervolgens maken wij een ontwerp hoe we de elementen aan elkaar gaan koppelen tot een bank
Daarna worden de bankjes geplaatst en ontstaat de SLANGENBANK.
Links Slangenbank ontworpen en uitgevoerd door 200 leerlingen VMBO Nassau College Assen, rechts Mozaïekbank Onstwedde i.s.m. 225 leerlingen van het Ubbo Emius.
Dit project is ontstaan en ontworpen door de kunstenaars Meg Mercx en Rob Verwer in opdracht van Kunst in de Aula
Over Meg Mercx:
recent project:
Mijn kunstprojecten proberen de wereld een beetje mooier en een beetje gelijkwaardiger te maken. Een voorbeeld is mijn recente project Voormoeders, fluisteringen in de schemering. Deze installatie vraagt aandacht voor een vergeten en verwaarloosde groep in onze vaderlandse geschiedenis: de vrouwen en moeders. Ik pleit met dit project voor niet alleen een vaderlandse- maar ook een moederlandse geschiedenis. Dit door een zoektocht op te starten naar mijn voormoeders, jouw voormoeders, onze voormoeders. Want de vraag die in deze installatie centraal staat is: WIE ZIJN JOUW VOORMOEDERS?
Het bestaat uit drie monumentale, textiele weefsels van portretten uit begin 1900. Onderwerp: mijn VOORmoeders. Bewegende ‘pixelportretten’ opgebouwd uit 2200 vierkantjes gekleurde stof die gedeeltelijk los in een frame hangen. Ze wiegen, waaien, ritselen en ademen mee op het ritme van de wind. De VOORmoeders verschijnen en verdwijnen.